ابزارهای اندازه گیری رضایت شغلی
افراد بطور آشکار دیدگاه های خود را نسبت به هر چیزی که مشاهده می کنند، آشکار نمی کنند بلکه معمولاً نگرش هایشان را نسبت به سیاست ها، قوانین و سایر موضوعاتی که بطور وسیع به آنان مربوط می شود حفظ می کنند. نگرش های مرتبط با کار نیز از این قاعده مستثنا نیست . اکثر این افراد دیدگاه های خود را در مورد شغل نسبت به دوستان و نزدیکان خویش آشکار می سازند ولی این دیدگاه را به سرپرستان و مرئوسین خویش بروز نمی دهند . به همین جهت بر خلاف تصورات اولیه ، سنجش و رضایت شغلی وظیفه مشکلی است . به هر حال ، چندین روش جهت ارزیابی رضایت شغلی وجود دارد که برخی از آنها را به اختصار در این قسمت شرح داده می شود.
شاخص توصیف شغلی (job descriptive index) (JDI) : یکی از دقیق ترین و رایج ترین ابزار اندازه گیری رضایت شغلی ، شاخص توصیف شغلی (JDI) می باشد که در دانشگاه کرنل توسط اسمیت ( 1974) تدوین شده است . در این شاخص ، پاسخ دهندگان به چند عبارت کوتاه و وصفی در مورد هر یک از جنبه های پنج گانه موقعیت کاری پاسخ می دهند . این موارد عبارتند از : ماهیت کار در مورد نظر ، سرپرستی ، همکاران ، حقوق و دستمزد ، ترفیعات شغلی .
پرسشنامه رضایت شغلی مینه سوتا (MSQ)(Minnesota satisfaction qvestione)
این پرسشنامه درجه رضامندی پاسخ دهندگان را در پنج ماده ، براساس مقیاس درجه بندی لیکرت می سنجد این موارد شامل : بهره مندی از توانایی خلاقیت شغلی ، تنوع کار ، ایمنی شغل و شرایط مادی زندگی می باشد( از کمپ ، 1370)
تکنیک وقایع حساس (critical incident tecniquc)
این روش از دستاوردهای هرزبرگ می باشد. در این روش از کارکنان خواسته می شود تا رویدادهای شغلی خود را که خوشنود کننده و ناخشنود کننده هستند ، توصیف کنند سپس این رویدادها مورد تحلیل محتوایی قرار می گیرند تا معلوم شود کدام یک از جنبه های موقعیت شغلی مانند خود شغل، سرپرستی و حقوق و مزایا در ارتباط نزدیک با عکس العمل های انفعالی بوده است . این روش بیشتر بر داده های کیفی تکیه می کند( محمدزاده و مهروژان ، 1375 ).
مصاحبه
مصاحبه های انفرادی روش های دیگری برای ارزیابی رضایت کارکنان می باشد . مصاحبه ممکن است برنامه ریزی شده یا غیر برنامه ریزی شده باشد. این روش را بعضی مواقع جلسات ابراز عقاید نیز می نامند . در روش مصاحبه از افراد خواسته می شود تا آزادانه نظرات و پیشنهادات خود را درباره شغل ، سازمان و یا مدیریت بیان کنند . اگر چنین جلساتی با مهارت کافی هدایت شود ، مسائلی که باعث رضایت شغلی شده یا رضایت شغلی را تهدید می کند کشف می گردند ( بارون و گرینبرگ ، 1990 ).